Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка 16 мая правёў афіцыйныя перагаворы са сваім азербайджанскім калегам Ільхамам Аліевым. Сустрэча кіраўнікоў дзяржаў прайшла ў прэзідэнцкім палацы “Загульба” на беразе Каспійскага мора. Спачатку ў фармаце “сам-насам”, а затым у пашыраным складзе бакі абмеркавалі ўвесь комплекс двухбаковых адносін. “Закрытых тэм у нас няма”, – не раз падкрэсліць пасля перагавораў Аляксандр Лукашэнка. Як праходзіла сустрэча двух лідэраў і да якіх дамоўленасцей прыйшлі Беларусь і Азербайджан?
Аляксандр Лукашэнка наведвае Азербайджан з дзяржаўным візітам, таму і праграма яго паездкі адпаведная. Прэзідэнт прыляцеў у Баку напярэдадні вечарам і перад вялікім перагаворным днём паспеў абмеркаваць з беларускім паслом Андрэем Раўковым пытанні.
Што абмяркоўвалі Лукашэнка і Аліеў падчас перамоваў у Азербайджане
Па пратаколе перагавораў кіраўнікоў дзяржаў папярэднічалі цырыманіяльныя мерапрыемствы з удзелам роты ганаровай варты і выкананнем дзяржаўных гімнаў. У цырыманіяле таксама ўдзельнічалі і члены дэлегацый. Пасля захавання ўсяго палітэсу прэзідэнты адышлі на перамовы, не сказаўшы на камеры ні слова. Але крыху пазней, на перамовах у пашыраным складзе, Аляксандр Лукашэнка і Ільхам Аліеў прыадчыняць заслону таямніцы, што ж абмяркоўвалася за зачыненымі дзвярыма.
Сустрэча Лукашэнкі і Аліева прайшла ў палацы Прэзідэнта Азербайджана
«У нас няма закрытых тэм, у нас усё адкрыта. Калі б нехта пачуў, якія пытанні мы абмяркоўваем, яны б падумалі: якія ж у нас адносіны? Самыя добрыя, найбліжэйшыя. Мы маем зносіны як браты, аднолькава разумеем свет, куды ён рухаецца», – адзначыў кіраўнік дзяржавы.
Прэзідэнт падкрэсліў, што цяпер самае галоўнае для Азербайджана – пасляваеннае аднаўленне тэрыторый: “Якраз настаў той цяжкі час, калі трэба адраджаць гэтыя землі, трэба вяртаць людзей (а яны ўжо, некаторыя, нарадзіліся ў горадзе – праблема, напэўна, будзе)”.
Лукашэнка прапанаваў Азербайджану садзейнічанне ў пасляваенным аднаўленні тэрыторый Гэтая праца сапраўды запатрабуе шмат часу і вялікай працы. Беларусь, заявіў Аляксандр Лукашэнка, гатова аказаць сваю падтрымку.
«Тэхніка, аграгарадкі, працоўныя месцы, пэўныя тэхналогіі (вашыя спецыялісты, міністры добра ведаюць гэтыя тэхналогіі) — калі яны падыходзяць, калі наша тэхніка можа тут прысутнічаць і працаваць… Я на перамовах сам-насам Ільхама Гейдаровіча папрасіў: калі гэта магчыма — якое- тое месца для Беларусі, – вы, калі ласка, нам яго дайце. І Ільхам Гейдаравіч такі падыход падтрымаў», – сказаў беларускі лідэр.
Ільхам Аліеў у сваю чаргу расказаў, што ў час сустрэчы сам-насам паміж двума лідэрамі адбылася грунтоўная размова па многіх пытаннях двухбаковага парадку дня, а таксама па рэгіянальных і міжнародных пытаннях. Быў пацверджаны стратэгічны характар адносін дзвюх краін.
Аліеў: мы шануем давернае партнёрства паміж Азербайджанам і Беларуссю «Дарожым даверным, крэатыўным партнёрствам паміж нашымі краінамі, якое заснавана на ўзаемнай павазе, сяброўстве і супрацоўніцтве, — падкрэсліў Прэзідэнт Азербайджана. – Адносіны правераны часам. Думаю, што ні ў каго не выклікае сумневу, што Беларусь і Азербайджан — гэта два надзейныя сябры».
Гаворачы аб перспектывах далейшага ўзаемадзеяння Беларусі і Азербайджана, Ільхам Аліеў падкрэсліў, што бачыць вялікі патэнцыял для развіцця супрацоўніцтва, у тым ліку для павелічэння тавараабароту, для прадаўжэння і пашырэння прамысловай кааперацыі. Ён адзначыў, што ў Азербайджане былі б рады, калі б беларускія кампаніі, прадпрыемствы ўдзельнічалі ў пасляваенным аднаўленні тэрыторый.
Якія дакументы падпісаны па выніках прэзідэнцкіх перагавораў
Напярэдадні візіту Аляксандра Лукашэнкі дзяржаўныя органы абедзвюх краін правялі вялікую работу, каб актуалізаваць дагаворна-прававую базу. Распрацаваныя праекты міжнародных дамоваў былі падпісаныя пасля перамоваў двух лідэраў – гэта таксама абавязковы атрыбут афіцыйнай сустрэчы.
Пакет міжнародных дакументаў падпісаны па выніках перагавораў Лукашэнкі і Аліева ў Азербайджане.
У ліку падпісаных дагавораў міжурадавы пратакол аб узаемным прымяненні электронных сістэм сертыфікацыі паходжання тавараў. Ён накіраваны на спрашчэнне гандлю, павышэнне эфектыўнасці і скарачэнне тэрмінаў правядзення мытнага кантролю. Подпісы пад дакументам паставілі кіраўнікі мытных органаў.
Яшчэ двума падпісанымі пратаколамі ўносяцца змяненні і дапаўненні ў міжурадавыя пагадненні аб супрацоўніцтве ў ветэрынарыі і ў галіне каранціну і аховы раслін.
Паміж міністэрствамі падпісаны план мерапрыемстваў па развіццю супрацоўніцтва ў сферы турызму на 2024-2025 гады, а Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю Беларусі заключыла з Міністэрствам эканомікі Азербайджана мемарандум аб узаемаразуменні і супрацоўніцтве ў галіне канкурэнтнай палітыкі, дзяржаўных закупак, абароны правоў спажыўцоў і рэкламнай дзейнасці.
Яшчэ адзін мемарандум аб узаемаразуменні падпісаны паміж Нацыянальным агенцтвам інвестыцый і прыватызацыі Беларусі і Агенцтвам развіцця малога і сярэдняга бізнесу Азербайджана. Гэты дакумент стварае прававую аснову для абмену досведам і паляпшэння дзелавога клімату з мэтай узмацнення інвестыцыйнай прывабнасці абедзвюх краін.
Мінск, Гомель і Гродна наладжваюць пабрацімскія сувязі з азербайджанскімі гарадамі Баку, Гянджа і Габала адпаведна. Мемарандумы паміж бакамі таксама былі падпісаны пасля перагавораў прэзідэнтаў.
Пра што дамовіліся Лукашэнка і Аліеў
І завяршальная частка афіцыйных перамоваў – заява для прадстаўнікоў сродкаў масавай інфармацыі. Што цікава, ні Аляксандр Лукашэнка, ні Ільхам Аліеў не сталі падводзіць вынікі сустрэчы, звяртаючыся да загадзя нарыхтаваных тэзісаў.
«Я запрасіў беларускія кампаніі актыўна ўдзельнічаць ва ўзнаўленні Карабахскай і Ўсходне-Зангезурскай зоны. Маштаб работ, якія мы ажыццяўляем і будзем ажыццяўляць, – грандыёзны», – падкрэсліў Прэзідэнт Азербайджана.
Паводле яго слоў, зараз даводзіцца фактычна з нуля аднаўляць значную тэрыторыю. Ёсць неабходнасць як у стварэнні інфраструктуры, так і ў будаўніцтве жылля, грамадскіх будынкаў і гэтак далей. «Таму мы запрашаем беларускія кампаніі актыўна далучыцца да гэтай працы, – сказаў Ільхам Аліеў. — У Беларусі ёсць вельмі добры досвед горадабудаўніцтва, сучасныя тэхналогіі, досвед будаўніцтва аграгарадкоў».
Аляксандр Лукашэнка ў сваю чаргу адзначыў, што Азербайджан вельмі многага дабіўся за апошнія гады, і перш за ўсё – вырашыў сваю галоўную праблему, вярнуўшы землі, якія доўгі час фактычна ператвараліся ў пустыню. “Гэта цяжкая гісторыя. Але землі вернуты, іх трэба адраджаць. Гэта будзе, напэўна, значна больш працяглая і не менш цяжкая задача, якую Азербайджану давядзецца вырашыць», — падкрэсліў беларускі лідэр.
Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу, што мала проста вярнуць людзей на гэтыя землі. Неабходна ствараць тут працоўныя месцы і забяспечваць грамадзянам дастойнае жыццё, што зойме доўгія гады.
«Тое, што вы вярнулі землі, адраджаеце іх, гэта застанецца на стагоддзі, на многія часы. Калі ў гэтай вялікай справе адраджэння гэтых земляў знойдзеце нам месца, дзе мы можам падставіць сваё плячо, і гэта будзе вам выгадна, мы гэта зробім з вялікім задавальненнем. Прытым зробім так, як ніхто больш у свеце не зробіць, – з-за той павагі і нашых адносін паміж брацкімі народамі Беларусі і Азербайджана», – заявіў Прэзідэнт.
Якімі сумеснымі праектамі плануюць заняцца Беларусь і Азербайджан
Аляксандр Лукашэнка нагадаў, што Беларусь і Азербайджан рэалізуюць дарожную карту па развіццю двухбаковага супрацоўніцтва. У хуткім часе ў Мінску адбудзецца пасяджэнне міжурадавай камісіі, з улікам новых дамоўленасцей бакі вырашылі актуалізаваць гэты дакумент.
Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, нешта ўжо ўстарэла і ёсць праекты, якія трэба не проста прапрацоўваць, а ажыццяўляць. Адзін з іх – сумесная вытворчасць комплексных угнаенняў.
«Мы дамовіліся аб сумеснай вытворчасці комплексных мінеральных угнаенняў. Чаго тут марудзіць? Трэба рабіць комплексныя змешаныя ўгнаенні і пачынаць з унутранага рынку, каб Азербайджан недзе не прасіў нейкія ўгнаенні, а тут вырабляць. У нас ёсць тэхналогіі, мы гатовы гэта рабіць і забяспечваць увесь рэгіён, а ён каласальны: Іран, Пакістан, Індыя – яны спажываюць вялікую колькасць мінеральных угнаенняў. Мы прапануем комплексныя. Да лістапада трэба рушыць наперад. Такія задачы былі пастаўлены», – сказаў Аляксандр Лукашэнка.
«Мы абмеркавалі ўсе пытанні, закрытых тэм не было. Гэта не толькі тэхніка МТЗ – сумесная вытворчасць, але і сумесная вытворчасць мазаўскай тэхнікі, пажарнай тэхнікі. Вытворчасць ліфтавага абсталявання (старыя ліфты ў савецкіх дамах трэба мяняць) – мы захавалі гэту вытворчасць і гатовы тут з нашымі азербайджанскімі сябрамі вырабляць гэту тэхніку”, – заявіў Прэзідэнт.
Азербайджан таксама зацікаўлены ў вытворчасці рухомай чыгуначнай тэхнікі – і платформ, і цыстэрнаў. Беларусь гатова падзяліцца сваім вопытам і ў гэтай сферы.
Не менш важны напрамак – супрацоўніцтва ў сельскай гаспадарцы. Гэта пастаўкі з Беларусі буйной рагатай жывёлы элітных парод, будаўніцтва аграгарадкоў і інфраструктуры, стварэнне малочнатаварных комплексаў, развіццё фермерскіх гаспадарак. Асабліва гэта актуальна для тэрыторый, якія маюць патрэбу ў адраджэнні, адзначыў кіраўнік дзяржавы.
Традыцыйная сфера ўзаемадзеяння Беларусі і Азербайджана – пастаўка лесаматэрыялаў. Прычым зараз беларускі бок гатовы пайсці яшчэ далей і будаваць на адраджаемых землях Азербайджана драўляныя дамы.
“Што датычыцца фармацэўтыкі, хоць заўтра мы гатовы пачынаць пастаўкі тых лекаў, якія вам патрэбны, і ствараць тут сумесныя вытворчасці па леках і ветпрэпаратах, якія мы ўмеем вырабляць у Беларусі”, – сказаў Аляксандр Лукашэнка. – Гэта таксама вельмі вялікая праграма. І праграма, якая нікому ў Азербайджане не перашкаджае працаваць. Мы тут у супярэчнасці ні з кім не ўваходзім і канкурэнцыю нікому не складаем. Хаця канкурэнцыя павінна быць».
Паводле слоў кіраўніка дзяржавы, Беларусь і Азербайджан яшчэ шмат што могуць зрабіць у гуманітарнай сферы, у тым ліку ў галіне спорту (што датычыцца падрыхтоўкі да буйных мерапрыемстваў), аховы здароўя і адукацыі. «Мы гатовы адраджаць тут і ствараць на новай аснове аб’екты прафтэхадукацыі. Досвед у нас такі ёсць. Сёння працоўныя спецыяльнасці вельмі запатрабаваны. Ільхам Гейдаравіч папрасіў, каб мы заняліся гэтай працай. Мы будзем гэту работу праводзіць разам з вашымі спецыялістамі», – сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Чакаецца, што рэалізацыю дарожнай карты кіраўнікі дзяржаў прааналізуюць у лістападзе (у гэты час у Баку адбудзецца міжнародная канферэнцыя ААН па змяненні клімату, і Прэзідэнт Беларусі плануе ўзяць у ёй удзел).
Акрамя таго, паводле слоў Ільхама Аліева, у час перагавораў размова ішла аб развіцці адносін у ваенна-прамысловым комплексе, сельскай гаспадарцы, транспарце — аб усіх тых пытаннях, якія будуць мець практычнае значэнне для развіцця эканомік дзвюх краін.
Планы на перспектыву
Тавараабарот паміж Беларуссю і Азербайджанам за 2023 год перавысіў $400 млн. Але бакі лічаць, што ім па сілах, няхай і не адразу, выйсці на $1 млрд.
“Гэта будзе вельмі буйны крок. Можа, у два прыёмы мы гэта зробім. Спачатку ў 500 мільёнаў мы атрымаем тавараабарот на працягу года-паўтара і праз пэўны час выйдзем на мільярд. Мы зробім для гэтага ўсё. Калі мы, напрыклад, купляем у недружалюбных краінах нейкі тавар, які вырабляецца тут, у Азербайджане, мы павінны ні на што не гледзячы (цяпер момант) адмовіцца ад яго і купіць тут. Дакладна так і Азербайджан будзе ісці нам насустрач», – сказаў Аляксандр Лукашэнка.
Аб сітуацыі ва ўсходнееўрапейскім і каўказскім рэгіёнах
Адной з тэм перамоваў прэзідэнтаў стала бяспека на прасторы СНД. Кіраўнікі дзяржавы абмяняліся думкамі па актуальных пытаннях сусветнай палітыкі. «Сітуацыя ў свеце мяняецца досыць хутка і, як правіла, у негатыўны бок. З’яўляюцца новыя канфлікты, новыя ачагі нестабільнасці. На жаль, існуючыя канфлікты, як правіла, не вырашаюцца», – сказаў з гэтай нагоды Ільхам Аліеў.
«Я праінфармаваў аб тым, што адбываецца ў нашым рэгіёне ў сувязі з канфліктам ва Ўкраіне. Найпадрабязнай выявай. Ацэнкі і пункты гледжання ў нас ці блізкія, ці супадаюць. Нашу пазіцыю вы ведаеце. Нам там не проста зараз. Але мы будзем рабіць усё, каб там быў сьвет. І будзем рухацца ў гэтым напрамку. Вопыт Азербайджана пасляваеннага ўладкавання, мірнага ўладкавання вельмі важны і для нашага рэгіёну», — падкрэсліў у сваю чаргу Аляксандр Лукашэнка.
Прэзідэнт адзначыў, што зараз неспакойна і ў каўказскім рэгіёне. «Дзякуй Богу, што тут з’явіўся вельмі магутны, нармальны лідэр у асобе Азербайджана. Вы здольныя кантраляваць каўказскі рэгіён. Гэта ўжо не толькі адказнасць за Азербайджан – вы ўжо ў цэлым адказваеце за сітуацыю на Каўказе, на што мы – тыя народы, якія не жывуць на Каўказе – вельмі спадзяемся. Гэта дадатковая нагрузка на вас, хаця і сваіх праблем хапае. Тым не менш нікуды не падзенецеся: час выбраў вас, як у нас кажуць, і вы несяце адказнасць за каўказскі рэгіён як лідэр», – заявіў беларускі лідэр.
Як завяршыўся першы перагаворны дзень Лукашэнкі і Аліева
Пасля перагавораў Аляксандр Лукашэнка і Ільхам Аліеў наведалі ў Баку міжнародную сельскагаспадарчую выставу Caspian Agro. Кіраўнікі дзяржаў азнаёміліся з экспазіцыямі Беларусі і Азербайджана, вывучыўшы патэнцыял прадпрыемстваў і перспектыўныя кірункі супрацоўніцтва ў сферы аграпрамысловага комплексу.
Паралельна з Caspian Agro у выставачным цэнтры Баку праходзіць яшчэ адна міжнародная выстава – Interfood Azerbaijan. Разам яны сталі найбуйнейшым сельскагаспадарчым форумам у рэгіёне. Выставы аб’ядналі каля 500 кампаній з 38 краін. Беларусь прадстаўляе тут сваю прадукцыю пяты год запар. Усяго ж свае нацыянальныя павільёны адкрылі 15 дзяржаў. У першы дзень выставы беларускія вытворцы дасягнулі пагадненняў на $54 млн.
Лукашэнка ўсклаў вянкі да магілы Гейдара Аліева і манумента загінуўшым героям у Баку У рамках візіту Аляксандр Лукашэнка таксама ўсклаў вянкі да магілы Агульнанацыянальнага лідэра Гейдара Аліева на Алеі ганаровага пахавання ў Баку і да манумента “Вечны агонь” на Алеі.
Увечары кіраўнікі дзяржаў і абедзве дэлегацыі сустрэліся ў палацы «Гюлістан», адкуль адкрываецца чароўны від на горад і Прыморскі бульвар Баку. Тут адбыўся дзяржаўны прыём у гонар Прэзідэнта Беларусі ад імя азербайджанскага лідара.
Купіць білет онлайн